مراحل تحول کسب و کار چیست؟ 8 مرحله اصلی رشد

زمان مطالعه: 9 دقیقه

تحول کسب و کار، به معنی ایجاد تغییرات جامع و بنیادین در استراتژی، فرایندها، تکنولوژی، فرهنگ و ساختار یک سازمان است. اجرای تحولات تجاری، به کسب و کارها کمک می‌کند تا در صنعت خود، رقابتی، خلاق و نوآور باقی بمانند. با تغییر تکنولوژ‌ی و استانداردها، سازمان‌ها نیز برای انطباق با شرایط بازار و حفظ نتایج مثبت کسب و کار، دستخوش تحولات و تغییراتی می‌شوند. درک تغییر و تحول کسب و کار به شما کمک می‌کند تا بفهمید چرا این امر برای موفقیت کسب و کارتان تا این اندازه مهم است. همراه ما بمانید تا به شما بگوئیم مراحل تحول چیست و چگونه می‌توانید کسب و کارتان را متحول کنید.

تحول کسب و کار چیست؟

تحول کسب و کار (Business Transformation)، نوعی استراتژی مدیریت تغییر است که به عنوان هر نوع تغییر، همسویی مجدد یا تغییر اساسی در عملیات تجاری تعریف می‌شود. دلایلی مانند: تغییر در فناوری‌های جدید، تغییر در بازار، تغییر در امور مالی، تغییر در منابع انسانی، ادغام دو شرکت و… باعث می‌شود که یک کسب و کار به تغییر فکر کند.

تحول کسب و کار، مفهومی برای توصیف تغییرات اساسی در عملیات یک سازمان مانند تغییرات کارکنان، تغییرات فناوری و تغییرات فرآیند کار است. برخی از این تغییرات، شامل به روز رسانی در هر زمینه برای اطمینان از انتقال روان و درست فرآیندهاست.

می‌توانید تحول کسب و کار را مانند چتری تصور کنید که تمام فرآیندهای تحول (تحولات عملیاتی، تحولات فرهنگی و تحولات دیجیتال)، که یک کسب و کار برای مقابله با تغییرات بازار به طی کردن آنها نیاز دارد، توصیف می‌کند.

ماهیت تحول کسب و کار چیست؟

ماهیت تحول کسب ‌و کار، در تغییرات اساسی، جامع و هدفمند برای ایجاد یک مزیت رقابتی پایدار و بهبود عملکرد کلی سازمان نهفته است. این ماهیت در ابعاد زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

• ماهیت بنیادی: تحول، زیربنای کسب و کار را هدف قرار می‌دهد و گاهی به معنای اصلاح و بازتعریف کامل نحوه عملکرد و ارائه ارزش به مشتریان است.

• جامعیت و یکپارچگی: تحول کسب و کار، یک رویکرد سیستمی است. یعنی تغییر در یک بخش، معمولاً نیاز به تغییر در بخش‌های دیگر را هم به دنبال دارد.

• هدفمند و استراتژیک: رشد کسب و کار، همیشه با یک هدف روشن و یک چشم‌انداز مشخص از آینده مطلوب سازمان آغاز می‌شود. این هدف معمولاً شامل دستیابی به یک مزیت رقابتی جدید، ورود به بازارهای جدید، افزایش کارایی یا بهبود تجربه مشتری است.

• توانمندسازی و نوآوری: تحول کسب ‌و کار فقط درباره ابزارها و فرایندها نیست، بلکه درباره توانمندسازی افراد و ایجاد فرهنگی است که از تغییر، نوآوری و یادگیری مستمر استقبال می‌کند. همچنین به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با نگاهی خلاقانه‌تر، راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌های قدیمی پیدا کنند.

• ریسک پذیری: ماهیت تحول کسب و کار، مستلزم پذیرش ریسک‌های جدید است. به این معنی که باید روش‌های سنتی را کنار بگذارید و رویکردهای جدید را امتحان کنید.

 

مراحل تحول کسب و کار چیست؟

اکنون 8 مراحل ضروری برای دستیابی به تحول کسب و کار را بررسی می‌کنیم:

1. تدوین و ارزیابی استراتژی

اولین مرحله، شامل ارزیابی جامع از وضعیت فعلی سازمان است. این ارزیابی، وضعیت کلی آن را از نظر سرمایه، عملکرد، درآمد، فروش و رقابت‌پذیری مشخص می‌کند. بنابراین، لازم است حوزه‌های نیازمند بهبود را شناسایی کرده و چشم‌انداز آینده را تعریف کنید. برای این کار، باید نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای سازمان خود را ارزیابی کنید (تحلیل SWOT). همزمان، تحقیقات بازار را برای درک اهداف مشتریان، نیازهای آنها، روندها و تغییرات انجام دهید. آنها را به طور عمیق مطالعه کنید و دیدگاهی به دست آورید که بتوانید یک استراتژی تحول شفاف ایجاد کنید. این استراتژی باید با اهداف، مقاصد و نتایج بالقوه کسب و کار شما از ابتکار تحول همسو باشد.

2. تحلیل و طراحی مجدد فرایند

با در نظر گرفتن استراتژی تعریف شده در مرحله قبل، اکنون باید فرایندهای موجود را عمیقا بررسی کرده و محل اصلاح مشکلات را پیدا کنید. برای آسان‌تر کردن این کار، لازم است گلوگاه‌ها، ناکارآمدی‌ها و حوزه‌های نیازمند بهینه‌سازی را شناسایی کنید. همچنین می‌توانید نقشه‌برداری فرایند و تحلیل گردش کار انجام دهید. به این ترتیب به حوزه‌های نیازمند ساده‌سازی نزدیک خواهید شد و با انجام آن، می‌توانید هزینه‌ها را کاهش داده و کارایی کلی را افزایش دهید. بنابراین، هدف نهایی این مرحله، اصلاح فرایندهای موجود و طراحی فرایندهای جدیدی است که با استراتژی تحول همسو بوده و نتایج بهبود یافته را به همراه داشته باشند.

3. پیاده‌سازی فناوری

اکنون زمان انتخاب و پیاده‌سازی سیستم‌های نرم‌افزاری، ابزارها و فناوری‌های جدیدی است که در طراحی مجدد فرایندهای موجود و اهداف کلی استراتژیک، مورد استفاده قرار می‌گیرند. نکته بعدی، ادغام پلتفرم‌های جدید تجزیه و تحلیل داده‌ها برای درک مزایا و معایب فرایندهای تجاری است. این می‌تواند شامل پیاده‌سازی سیستم‌های پیشرفته مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) جهت درک رفتار و نیازهای مشتریان باشد. همه این موارد، امکان تحول و افزایش رقابت‌پذیری را برای کسب و کار شما فراهم می‌کنند.

4. مدیریت تغییر و ارتباطات

ممکن است ذینفعان تغییر و تحولات و فناوری‌های جدید را نپذیرند و مقاومت نشان دهند. برای غلبه بر این چالش‌، با مدیریت تغییر موثر، چشم‌انداز و مزایای رشد کسب و کار را صراحتا به همه سطوح سازمانی منتقل کنید. می‌توانید این کار را با پرداختن به نگرانی‌های کارکنان در مورد تغییرات احتمالی، تقویت کانال‌های ارتباطی و ارائه آموزش‌های لازم انجام دهید تا نگرش آنها را نسبت به تغییر و تحول، مثبت کنید.

5. تجدید ساختار سازمانی

هنگامی که فرایندها و فناوری‌ها تکامل یافتند، بر تجدید ساختار کل سازمان، متمرکز شوید و آن را طوری تنظیم کنید که انگار با جهت جدید کاملا هماهنگ است. می‌توانید تحولات را در تغییر خطوط گزارش‌دهی، نقش‌ها و مسئولیت‌ها و ایجاد تیم‌های چندوظیفه‌ای مشاهده کنید. این نوع تجدید ساختار به همکاری بهتر، تصمیم‌گیری سریع‌تر و تغییر جریان کلی کار کمک می‌کند. همه این تغییر و تحولات، به شکل گیری یک مدل کسب ‌و کار چابک‌تر و سازگارتر منتهی خواهد شد.

6. اندازه‌گیری عملکرد و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)

اعمال تغییر و تحول، یک شروع جدید است. شما باید به طور مداوم ساختار بازتعریف شده کسب و کار، گردش‌های کاری جدید و فرایندها را رصد و ارزیابی کنید و نتایج مورد نظر را تخمین بزنید. این به شما نشان می‌دهد که اعمال تغییرات، تصمیمی درست یا غلط است.

شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) برای اندازه‌گیری پیشرفت و موفقیت ایجاد شده‌اند. این معیارها می‌توانند شاخص‌های مالی، معیارهای بهره‌وری عملیاتی، نمرات رضایت مشتری و سطح مشارکت کارکنان را پوشش دهند. برای اندازه‌گیری دقیق، به بررسی‌های عملکرد ادامه دهید. این به شناسایی حوزه‌هایی که نیاز به اصلاح یا تنظیم بیشتر دارند، کمک می‌کند.

7. بهبود و نوآوری مستمر

از آنجا که تحول و رشد کسب و کار، یک فرایند مداوم است، باید در فرهنگ کسب و کار شما، جایی برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه وجود داشته باشد. پس از اجرای درست تغییرات اولیه، چابک، انعطاف‌پذیر و سازگار با شرایط بازار و نیازهای مشتری که به طور مداوم در حال تغییر هستند، باقی بمانید. این مرحله شامل درک روندهای صنعت، دریافت بازخورد از ذینفعان و شناسایی فرصت‌ها برای پیشرفت‌ بیشتر است.

8. پایداری و موفقیت بلند مدت

مرحله نهایی تحول کسب و کار، بر حفظ تغییرات مثبت و تضمین موفقیت بلندمدت متمرکز است. این شامل گنجاندن فرایندها، فناوری‌ها و هنجارهای فرهنگی جدید در ساختار سازمان است.

با انجام ارزیابی‌ها، تنظیمات و اصلاحات منظم، می‌توانید مطمئن شوید که تحولات، مرتبط و همسو با اهداف در حال تحول سازمان باقی می‌ماند.

انواع تحول کسب و کار چیست؟

ایجاد تحول در کسب و کار به 3 بخش تقسیم می‌شود:

تحول عملیاتی

ایجاد تغییراتی در روش انجام کارها برای بهتر، سریع‌تر یا ارزان‌تر کردن عملیات

تحول هسته‌ای

حرکت به سمت یک روش اساسی متفاوت از عملکرد فعلی

تحول راهبردی

تغییر ماهیت کسب و کار به سمت یک تمرکز جدید

ماهیت تحول کسب و کار، بسته به اهداف و استراتژی‌های کسب و کار متفاوت است. به عنوان مثال، ممکن است تحول کسب و کار شما بر روی یکی از موارد زیر متمرکز شود:

• هزینه تمام شده

• ERP و پیاده سازی سیستم

• مراکز خدمات مشترک (امور مالی، منابع انسانی، IT و تدارکات)

• برون سپاری

• بهینه سازی زنجیره تامین

• استانداردسازی فرآیندها

• یکپارچگی پس از مالکیت

هدف تحول کسب و کار چیست؟

هدف تحول فرآیند کسب و کار این است که تغییراتی در فرآیندها، افراد یا سیستم‌ها ایجاد کنید تا کسب و کارتان را با استراتژی‌ و چشم‌اندازهای تدوین شده هماهنگ کنید. با این هماهنگی می‌توانید ضمن ایجاد ارزش افزوده، هزینه‌ها را کاهش و رضایت مشتریان را نیز افزایش دهید.

ایجاد تحول در کسب و کار، کمی پیچیده است و چندین لایه پنهان دارد. اگر به درستی انجام شود، زمان زیادی(چندین ماه یا چندین سال) طول می‌کشد تا تکمیل شود. از آنجا که دامنه تحولات، معمولا گسترده است و تصمیمات گرفته شده بر هر بخش از سازمان تاثیر می‌گذارد، تحول کسب و کار باید از بالا هدایت شود.

مدیر عامل، اعضای هیئت مدیره و معماران کسب و کار، مسئول تمام تلاش‌های مدیریت تحول کسب و کار و تعریف مجدد چشم‌انداز سازمان هستند. آنها با تحلیل مدل کسب و کار و تصمیم‌گیری در مورد تغییراتی که باید در فرآیندها، کارکنان و سیستم‌ها ایجاد شود، ارزش بیشتری در آینده ایجاد می‌کنند.

محرک‌های تحول کسب و کار چیست؟

این روزها، شرایط بازار رقابتی و فناوری‌های جدید، چهره کسب و کارهای سنتی را تغییر داده و انتظارات کارکنان و مشتریان را متحول کرده است.

توانایی انطباق با تغییر، برای کسب و کارهایی که می‌خواهند از مزیت رقابتی مطمئن شوند، اهمیت زیادی دارد. بنابراین، کسب و کارها به دنبال چابک‌تر شدن هستند تا بتوانند در پاسخ به تغییرات و تحولات دائمی، انعطاف پذیر و سازگار شوند.

بر اساس تحقیقات انجام شده، بیش از 90 درصد از رهبران کسب و کار اعلام کرده‌اند چابکی برای سازمان انها در اولویت است. برخی نیز گفته‌اند رهبری و ایجاد تغییرات مرحله‌ای در نحوه انجام تجارت، بالاترین اولویت آنهاست.

اما برخی عواملی که این روزها تحول کسب و کار را در اولویت قرار می‌دهد، عبارت است از:

تغییر تکنولوژی

با پیشرفت فناوری، کسب و کارها به دنبال راهی جهت استفاده از فرصت‌های جدید برای بهبود کسب و کار خود هستند. این راهکار، ممکن است حرکت به سمت یک سیستم مبتنی بر ابر یا خودکارسازی فرآیندهای خاص باشد.

مسیر بهره‌وری

اگر یک سازمان به اهداف و مقاصدش نرسد، ممکن است برای یافتن راهکارهای کارآمدتر و موثرتر، تحریک شود. این راهکارها، می‌تواند شامل ارزیابی فرآیندها، حذف فعالیت‌های تکراری، تغییر در ساختار تیم سازمان یا تحول دیجیتال با ادغام فناوری جدید باشد.

کاهش هزینه

هزینه‌های بالا و نیاز به صرفه جویی در هزینه‌ها، می‌تواند باعث تغییر در سازمان برای کاهش خروجی‌ها (در حوزه‌های خاص یا در سراسر سازمان) شود.

عدم رشد کسب و کار

با عملیات فعلی، ممکن است سازمان، زمان و منبع مناسبی برای تمرکز بر نوآوری و رشد کسب و کار، در اختیار نداشته باشد.

ادغام

وقتی کسب و کارهایی با رویکردها و فرهنگ‌های مختلف گرد هم می‌آیند، دارایی‌ها و فعالیت‌ها (مانند: سیستم‌های فناوری اطلاعات، عملکردهای مالی، بخش فروش و بازاریابی) باید ادغام شوند.

رهبری کسب و کار جدید

یک تیم رهبری جدید، معمولا در سازمان فعلی تغییراتی ایجاد می‌کند تا با روش‌های ترجیحی خود مطابقت داشته باشد. همچنین، ممکن است استراتژی یا هدف جدیدی را که تمایل دارد کسب و کار بر روی آن متمرکز باشد را اجرا کند.

رضایت پایین مشتریان

اگر مشتریان فعلی کسب و کار، از محصولات رضایت نداشته باشند، نرخ حفظ آنها پایین خواهد بود. بنابراین، یک سازمان باید به دنبال راهی برای انطباق کسب و کار خود باشد تا بهتر بتواند نیازهای مشتریان را برآورده کند.

افزایش انتظارات مشتریان

نیاز به تحول کسب و کار، ممکن است به دلیل نیاز به برآورده کردن انتظارات جدید مشتریان (مانند: تسریع پاسخگویی، سفارشی سازی و…) باشد.

فضای سیاسی

تغییر در فضای سیاسی سازمان، مانند اعمال مقررات جدید موثر بر کسب و کار، ممکن است نیاز به تغییر و تحول را در یک سازمان ایجاد کند.

مزایای تحول کسب و کار چیست؟

ایجاد تغییر و تحول در کسب و کار، آسان نیست. چرا که نیاز به تصمیمات استراتژیک هوشمندی دارد که قابلیت‌های یک کسب و کار را در نظر بگیرد. تحول کسب و کار اگر به درستی انجام شود، مزایای زیادی دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.

• افزایش کارایی

فناوری‌های یکپارچه جدید، با فراهم کردن سیستم اتوماسیون هوشمند، فرایندهای ساده سازی در تولید را امکان‌پذیر می‌کند. همچنین ماشین‌های هوشمند و رایانش لبه‌ای (edge computing)، بینش داده‌های فوری را برای تصمیم‌گیری سریع در اختیار شما قرار می‌دهند.

• بهره‌وری بیشتر

کسب و کارها با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، می‌توانند خروجی را به حداکثر و ضایعات را به حداقل برسانند. همچنین، از طریق ردیابی تولید خودکار و تحلیل داده‌ها، پیش‌بینی و مدیریت موارد مورد نیاز آسان‌تر انجام می‌شود.

• بازگشت سرمایه

با افزایش کارایی و بهره‌وری، می‌توانید بازگشت سرمایه بهتری را انتظار داشته باشید.

• پایداری بهتر

تحول کسب و کار، به سازمان امکان می‌دهد تا سیستم مدیریت انرژی هوشمند را پیاده سازی کند. همچنین، با نظارت و دستیابی به اهداف پایداری، می‌تواند ضمن تقویت وجهه عمومی خود، از محیط زیست نیز محافظت کند.

• افزایش ایمنی

خطوط تولید خودکار کمک می‌کند تا دخالت انسان به حداقل برسد. هوش مصنوعی با جایگزینی انسان‌ها در موقعیت‌های پیچیده و خطرناک، امکان کنترل بیشتری را فراهم کرده و از نیروی کار محافظت می‌کند.

سوالات متداول

تحول کسب و کار چیست؟

تحول کسب و کار، نوعی استراتژی مدیریت تغییر است که به عنوان هر نوع تغییر، همسویی مجدد یا تغییر اساسی در عملیات تجاری تعریف می‌شود.

مراحل تحول کسب و کار چیست؟

مراحل رشد یک کسب و کار عبارت است از:

• تدوین و ارزیابی استراتژی
• تحلیل و طراحی مجدد فرایند
• پیاده‌سازی فناوری
• مدیریت تغییر و ارتباطات
• تجدید ساختار سازمانی
• اندازه‌گیری عملکرد و شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)
• بهبود و نوآوری مستمر
• پایداری و موفقیت بلند مدت

انواع تحول کسب و کار چیست؟

ایجاد تحول در کسب و کار به 3 بخش تقسیم می‌شود:

• تحول عملیاتی
• تحول هسته‌ای
• تحول راهبردی

۵ مرحله رشد کسب و کار چیست؟

چرخه عمر کسب و کار، پیشرفت یک کسب و کار در مراحل مختلف در طول زمان است و معمولاً به پنج مرحله تقسیم می‌شود: راه‌اندازی، رشد، رکود، بلوغ و افول. این چرخه روی نموداری نشان داده می‌شود که محور افقی آن زمان و محور عمودی آن معیارهای مالی مختلف است.

سخن پایانی

تحول کسب و کار، نوعی استراتژی مدیریت تغییر است که با هدف ایجاد تغییر در فرایندها، افراد و سیستم‌ها ایجاد می‌شود. این دگرگونی، کمک می‌کند تا کسب و کارتان را با استراتژی و چشم‌اندازهای بلند مدت هماهنگ کنید، تا بتواند در دنیای دائماً در حال تغییر، نه تنها زنده بماند، بلکه به طور چشمگیری موفق‌تر و رقابتی‌تر شود.