چرخه دمینگ چیست؟ 2025 معرفی چرخه PDCA و مراحل آن

زمان مطالعه: 6 دقیقه

چرخه دمینگ (pdca)، با بهینه سازی فرآیندهای کسب و کار در تمامی بخش‌ها، به شما کمک می‌کند سریع‌تر و ساده‌تر به اهدافتان برسید. بنابراین اگر قصد دارید بهبودی مستمر با روشی قاعده مند را در کسب و کارتان اعمال کنید و سازمان خود را به رشد و توسعه پایدار برسانید، می‌توانید از چرخه بهبود مستمر یا چرخه PDCA استفاده کنید. در مطلب امروز به شما خواهیم گفت چرخه دمینگ چیست، چه اجزایی دارد و چگونه منجر به بهبود مستمر فرآیندها می‌شود.

چرخه دمینگ یا pdca چیست؟

رویکرد چرخه دمینگ یا چرخه بهبود pdca، برای اولین بار توسط دکتر ویلیام دمینگ (William Deming) مطرح شد. استفاده از اصول کلیدی این چرخه، یک روش کارآمد برای ایجاد تغییر و تحولات موثر در تمامی فرآیندهای کسب و کار است.

چرخه PDCA از ابتدای کلمات Plan (طرح و برنامه)، Do (انجام دادن)، Check (بررسی) و Act (عمل کردن) گرفته شده و چارچوبی برای بهبود مستمر فرآیندهای سازمان فراهم می‌کند. این رویکرد 4 مرحله‌ای، یک مدل پویا است که سیستم را به طور مداوم و مستمر زیر نظر دارد و آن را به سمت بهبود هدایت می‌کند. همان طور که از نام چرخه دمینگ پیداست، این سیستم به صورت چرخشی عمل می‌کند و می‌توانید آن را در بخش‌های مختلف مانند بازاریابی، توسعه محصولات جدید، افزایش فروش، بهبود کیفیت و… به کار ببرید.

اجزا چرخه دمینگ چیست؟

همان طور که گفتیم، چرخه pdca، 4 جزء دارد. در این بخش فاز های چرخه را به طور کامل بررسی می‌کنیم:

برنامه‌ریزی (Plan)

می‌دانیم تحقق اهداف فردی و سازمانی در گرو برنامه‌ریزی است، بنابراین، اولین فاز این چرخه، شامل ارائه طرح و برنامه است. در اولین قدم باید به شناسایی و درک محدودیت‌ها و فرصت‌های موجود بپردازید و به این سوالات پاسخ دهید:

• به نظر شما تغییر یک پیشرفت به حساب می‌آید؟
• تا چه اندازه می‌توانید مشکلات موجود را تشخیص دهید؟
• آیا قادر هستید نتایج تصمیمات خود را پیش‌بینی کنید؟

توجه داشته باشید که این مرحله هدایت کننده هدف شما در طول تحقیقات و گذراندن مراحل دیگر است.

تعیین اهداف و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آن‌ها، منجر به ایجاد نوعی تعهد به انجام فعالیت در راستای رسیدن به آن اهداف است.

انجام دادن (Do)

در گام بعدی برای مطمئن شدن از نتایج برنامه‌ها، بهتر است طرح مورد نظر به صورت آزمایشی در یک محدوده کوچک اجرا شود. با انجام این کار، بسیاری از موانع و مشکلات مشخص می‌شود و شما می‌توانید برای ماژول‌های بزرگ‌تر تغییرات و اصلاحات لازم را انجام دهید.

به طور خلاصه در این مرحله باید روند زیر را طی کنید:

• آغاز کار با انجام آزمایش در مقیاس‌ کوچک
• اعمال تغییرات و اصلاحات لازم برای تست متغیرها
• ثبت کامل مستندات هر مرحله

بررسی کردن (Check)

در این مرحله، باید سنجش عملکردها به صورت مداوم و مستمر انجام شود. بررسی‌های این مرحله به شما نشان می‌دهد که آیا طرح و ایده مطرح شده عملکرد خوبی داشته است یا نه؟

سپس نتایج به دست آمده با اهداف تعیین شده مقایسه می‌شود. اگر از ایده خود نتایج قابل قبولی دریافت نکردید، باید به مرحله اول برگردید و دوباره همه چیز را از اول شروع کنید. در واقع باید اصلاحات و تغییرات لازم را انجام دهید یا به تدوین مجدد آن‌ها بپردازید. اما اگر ایده شما قابل قبول بود و عملکرد مناسبی داشت، می‌توانید به مرحله بعد بروید.

عمل کردن (Act)

آخرین مرحله چرخه دمینگ، عملی کردن و پیاده سازی راه حل نهایی است. به عبارت دیگر، در صورتی که آزمایشات و بررسی‌های انجام شده در مراحل قبل، کامل و درست باشد، نوبت به عملی کردن طرح‌ها و برنامه‌ها می‌رسد.

با توجه به نوع کار، سعی کنید مناسب‌ترین روش عملی کردن برنامه‌ها را انتخاب کنید تا به نتایج مطلوب برسید.

به این نکته نیز توجه داشته باشید که pdca به صورت چرخشی انجام می‌شود و این چرخه، نقطه شروع و پایان ندارد. در واقع محصول بهبود یافته به عنوان پایه جدید در نظر گرفته می‌شود و همچنان امکان جستجوی راه‌های مختلف برای بهبود آن‌ در فعالیت‌های تجاری یا امور مشتریان وجود دارد.

اکنون به بررسی چرخه دمینگ با مثال از کاربرد آن در شرکت Toyota می‌پردازیم. تویوتا به عنوان یک کسب و کار موفق در صنعت خودروسازی، از PDCA برای بهبود فرآیندها و کاهش مشکل و خطا در تولید خودرو استفاده می‌کند. این شرکت، با تحلیل و ارزیابی عملکرد، شناسایی نقاط ضعف، بهبودهای مورد نیاز در فرآیندها را مشخص کرده و سپس تغییرات لازم را اعمال می‌کند. به این ترتیب، کیفیت محصولات و بهره‌وری سازمان افزایش پیدا می‌کند.

 

مزایای چرخه دمینگ چیست؟

• کسب و کارهایی که به دنبال بهبود فرآیندهای داخلی و خارجی خود هستند، معمولا برای به حداقل رساندن میزان خطا و به حداکثر رساندن نتایج مطلوب از چرخه دمینگ استفاده می‌کنند.

• چرخه pdca، می‌تواند به صورت مستمر تمامی بخش‌های کوچک و بزرگ یک کسب و کار را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.

• رویکرد دمینگ، برای اجرایی کردن تغییرات و ارزیابی فعالیت‌های سازمان، روشی موثر، سودمند و کارآمد محسوب می‌شود.

• چرخه دمینگ، به دلیل داشتن سیکل بهبود، برای شروع یک پروژه جدید کاملا مناسب است، چرا که به وسیله جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‌ها به منظور بررسی، اولویت بندی و تعیین علل مشکلات، به شکل گیری بهترین واکنش ممکن و رفع این موانع منجر می‌شود.

• از آنجا که چرخه PDCA، یک فرآیند قابل تکرار است، می‌توانید برای رسیدگی به مشکلات، آن را بارها مورد استفاده قرار دهید.

چه زمانی باید از چرخه PDCA استفاده کنیم؟

استفاده از چرخه دمینگ به زبان ساده برای زمانی مناسب است که :

• به بهبود تدریجی فرایندهای کسب و کار خود نیاز دارید.

• قصد دارید یک طرح یا پروژه جدید را برای سازمان شروع کنید.

• به پیشرفت و ارتقا در طراحی یک فرایند، بهبود محصولات یا خدمات نیاز دارید.

به طور کلی، وقتی موضوعاتی مانند برنامه‌ریزی، جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل آن‌ها، بررسی اولویت‌ها و ریشه‌یابی مشکلات برای تغییرات تدریجی مطرح می‌شود، چرخه دمینگ مورد توجه قرار می‌گیرد.

چرخه دمینگ چگونه منجر به بهبود فرایندها می‌شود؟

اگر مراحل 4 گانه‌ای که بیان کردیم، برای بهبود فرایندها موثر نبود و در مقیاس کوچک تغییر چندانی ایجاد نکرد، نباید آن را به سایر فرایندها در مقیاس بزرگ تعمیم دهید. بهتر است یک طرح دیگر انتخاب کرده و مراحل گفته شده را بر روی طرح جدید پیاده سازی کنید.

تنها در صورتی که نتایج این 4 مرحله در مقیاس کوچک، کاملا موفقیت‌آمیز باشد، مجاز هستید این چرخه را در مقیاس بزرگ یا به فرایندهای کاری بزرگ‌تر تعمیم دهید. بنابراین می‌توانید بر اساس آزمایشات انجام شده در چرخه pdca، تغییرات مثبت کسب و کار را عملیاتی کرده، آن‌ها را گسترش دهید و در مقیاس بزرگ‌تر به کار ببرید.

سوالات متداول

• چرخه دمینگ چیست؟

PDCA یا چرخه دمینگ به زبان ساده، یک چرخه بهبود مبتنی بر روش علمی پیشنهاد تغییر در یک فرآیند، اجرای تغییر، اندازه‌گیری نتایج و انجام اقدامات مناسب است. همچنین چرخه دمینگ به نام W. Edwards Deming که این مفهوم را در دهه 1950 معرفی کرد، شناخته می شود.

• مراحل چرخه دمینگ چیست؟

PDCA یا چرخه دمینگ 4 مرحله دارد: برنامه ریزی (PLAN)، انجام (DO)، بررسی (CHECK) و عمل (ACT)

• هدف اصلی استفاده از چرخه دمینگ چیست؟

کسب و کارها از چرخه دمینگ برای شناسایی نقص و ناکارآمدی در فرآیندها استفاده می‌کنند. با برنامه ریزی برای بهبودها و اجرای آنها در مقیاس کوچک، بررسی نتایج و اقدام بر اساس یافته‌ها، سازمان‌ها می‌توانند به طور مداوم فرآیندها را اصلاح کرده و بهبود ببخشند.

• چگونه از چرخه دمینگ استفاده کنیم؟

چرخه دمینگ، طی 4 مرحله مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• برنامه ریزی: طراحی یا بازنگری اجرای فرآیند کسب و کار برای بهبود نتایج
• اقدام: اجرای طرح و سنجش عملکرد آن
• بررسی: ارزیابی اندازه‌گیری‌ها و ارائه نتایج به تصمیم گیرندگان
• عمل: تصمیم گیری در مورد تغییرات مورد نیاز برای بهبود فرآیند

سخن پایانی…

امروز راجع به چرخه دمینگ صحبت کردیم و گفتیم، این چرخه با القای تعهد به پیشرفت‌های کوچک و مداوم به افراد سازمان، بهبود کارایی و بهره‌وری را برای کسب و کار شما به دنبال دارد.

البته توجه داشته باشید که ممکن است چرخه PDCA نسبت به سایر روش‌های حل مشکلات بسیار آهسته‌تر عمل کند و مدت بیشتری شما را منتظر نگه دارد. همچنین چرخه دمینگ در مقابل مشکلات اضطراری، چندان مناسب و کارآمد نیست.