شناسایی به موقع فرصت‌ها و چالش‌های کسب و کار با تحلیل pest
همه می‌دانیم که محیط کسب و کار، یک محیط کاملا متغیر است و و هیچ کدام از عوامل آن، روند ثابت و مشخصی ندارند. این تغییرات، فرصت‌ها و تهدیدات زیادی برای سازمان ایجاد می‌کند. مثلا ممکن است دسترسی به تکنولوژی‌های جدید، مشتریان جدیدی به همراه داشته باشد، یا تغییر در سیاست‌ها و قوانین، باعث به وجود آمدن بازارهای تازه‌ای شود. این عوامل فرصت‌های جدیدی برای کسب و کار ایجاد می‌کنند. از سوی دیگر، حذف برخی از قوانین یا افزایش نرخ تورم، رقابت‌ها را تشدید کرده و مشتریان را کمتر می‌کند. این عوامل نیز به عنوان نمونه‌ای از تهدیدات تغییر در محیط کسب و کار به شمار می‌روند.
امروز می‌خواهیم راجع به ابزار ساده و پرکاربردی صحبت کنیم که به شما کمک می‌کند تغییرات عوامل گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیک را در محیط کسب و کار خود تحلیل کنید. نام این ابزار استراتژیک، تحلیل pest است که به وسیله آن یک سازمان می‌تواند عوامل خارجی موثر بر عملکرد خود را ارزیابی کند. همراه ما باشید تا به طور کامل با تحلیل pest و کاربرد آن در مدیریت کسب و کار آشنا شویم.
تحلیل pest چیست؟
تحلیل pest، نوعی روش مدیریتی و یک ابزار استراتژیک است که برای کشف، ارزیابی، سازماندهی و ردیابی عوامل کلان اقتصادی موثر بر عملکرد سازمان، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این تحلیل به شما کمک می‌کند تا ضمن شناخت محیط کسب و کار، فرصت‌ها و تهدیدات خارجی را نیز شناسایی و ارزیابی کنید. نتایج حاصل از این تحلیل، برای کمک به سایر ابزارهای مدیریت کسب و کار مانند تجزیه و تحلیل swot و بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، فرآیندهای برنامه ریزی استراتژیک را تکمیل کرده و با بررسی عوامل بیرونی مختلف، به تحقیقات بازار کمک می‌کند.
مطلب بوم مدل کسب و کار را بخوانید تا به طور کامل با این مفهوم و مراحل طراحی آن آشنا شوید.
تجزیه و تحلیل pest ، برای اولین بار توسط Francis Aguilar (فرانسیس آگیلار) با نام etps مطرح شد. وی در نشریه Scanning the Business Environment (ارزیابی محیط کسب و کار)، عوامل اقتصادی، سیاسی، فنی و اجتماعی را به عنوان مهمترین عوال موثر بر محیط کسب و کار معرفی کرد. پس از مدتی، برای ایجاد یک مخفف راحت‌تر، تغییراتی در حروف ایجاد و تحلیل etps به تحلیل pest تبدیل شد.
مهمترین متغیرهای خارجی موثر بر کسب و کار که تحلیل pest نیز از حروف ابتدای این فاکتورها تشکیل شده، عبارتند از:
مسائل سیاسی (Political)
مسائل اقتصادی (Economic)
مسائل اجتماعی (Social)
مسائل تکنولوژیک (Technological)
برای شناسایی عوامل تاثیرگذار بر کسب و کار، ابتدا باید محیط عملیاتی آن را به خوبی تحلیل کنید. محیط عملیاتی از دو بخش تشکیل می‌شود که در ادامه به معرفی و بررسی این بخش‌ها می‌پردازیم.
- محیط خرد
مجموعه عوامل داخلی که سازمان قادر به هدایت و کنترل آنها است، محیط خرد را تشکیل می‌دهد.
- محیط کلان
نیروهای تاثیرگذار خارج از سازمان، محیط کلان را تشکیل می‌دهند. از آنجا که سازمان قادر به کنترل مستقیم این محیط نیست، باید آن را به صورت غیرمستقیم کنترل و مدیریت کند تا برایش مطلوب و سودآور باشد.
الگوی تجزیه و تحلیل pest چیست؟
همان طور که اشاره کردیم، الگوی تجزیه و تحلیل pest شامل 4 بخش سیاسی (Political)، اقتصادی (Economic)، اجتماعی (Social) و فناوری (Technological) است که نشان دهنده عواملی است که تاثیر قابل توجهی در کسب و کار شما دارند. در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.
عوامل سیاسی (Political)
عوامل سیاسی یا انگیزه‌های سیاسی از طریق قانون گذاری، تاثیر زیادی بر روی کسب و کار دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- سیاست‌های دولت
- ثبات یا بی ثباتی سیاسی در جامعه
- قدرت سیاسی
- سیاست تجارت خارجی
- تنظیم و انتخاب بازار توسط سیاست
- سیاست‌های مالیاتی
- محدودیت‌های سیاسی
- مالیات
- قوانین کار
- تعارضات سیاسی
- تصمیمات رهبران سیاسی
- تعرفه‌های تجاری و…
عوامل اقتصادی (Economic)
این بخش شامل تمامی نیروهای اقتصادی است که می‌توانند بر روی کسب و کار شما تاثیرگذار باشند. این عوامل عبارتند از:
- روندهای اقتصادی
- نرخ رشد
- نرخ ارز بین المللی
- هزینه‌های کارگران
- شاخص‌های فصلی
- نرخ رشد صنایع
- میزان درآمد مصرف کننده
- نرخ بیکاری
- مالیات
- تورم
- سیاست‌های پولی
- نرخ بهره
- قدرت خرید مردم
- روند تجارت داخلی
- میزان اعتبارات
- هزینه تامین مواد اولیه و…
عوامل اجتماعی (Social)
عوامل اجتماعی، همان نگرش‌ها، رفتارها و تمایلات اجتماعی هستند که بر سازمان و بازار هدف تاثیر می‌گذارند. برخی از این عوامل اجتماعی موثر بر کسب و کارها عبارتند از:
- رشد جمعیت
- توزیع سنی
- نگرش شغلی
- امید به زندگی
- تعهدات کاری
- مذهب
- تابوهای فرهنگی
- بهداشت
- اشتغال
- کیفیت ارائه خدمات
- نگرش و عقاید مشترک در مورد عوامل مختلف
- اوقات فراغت
- محیط زیست
- مهاجرت
- اندازه خانواده
- ساختار خانواده
روند زندگی و…
فناوری (Technological)
امروزه تغییرات تکنولوژی، در شیوه راه اندازی و اجرای کسب و کارها تغییرات اساسی ایجاد کرده است. طبیعتا این امر می‌تواند در نحوه ایجاد، توزیع و بازاریابی محصولات و خدمات شما موثر باشد.
عوامل تکنولوژیکی موثر بر روی کسب و کارها عبارتند از:
- فعالیت‌های تحقیق و توسعه
- تغییرات تکنولوژیک
- تاثیر تکنولوژی بر ساختار هزینه
- تاثیر تکنولوژی بر ساختار زنجیره ارزش
- نوآوری در فناوری
- زیرساخت‌های فناوری
- تکنولوژی‌های جدید
- قوانین حوزه فناوری
- سیستم اتوماسیون
- میزان دسترسی مخاطبان به فناوری و…
انواع تحلیل pest چیست؟
در این بخش به معرفی انواع تحلیل pest می‌پردازیم:
PESTEL
عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیک، قانونی و محیطی را در نظر می‌گیرد.
SPECTACLES
عوامل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، تکنولوژیک، زیبایی شناختی، مصرفی، قانونی، محیطی و منطقه‌ای را در نظر می‌گیرد.
PESTLIED
عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تکنولوژیک، قانونی، بین المللی، محیطی و جمعیت شناختی را در نظر می‌گیرد.
PEST-C
عوامل جامعه شناختی، قانونی، اقتصادی، محیطی، سیاسی، تکنولوژیک و فرهنگی را در نظر می‌گیرد.
LONG PESTLE
عوامل محلی، ملی و نسخه‌های جهانی را در نظر می‌گیرد.
بهتر است با بررسی هر کدام از این موارد و در نظر گرفتن موقعیت کسب و کار خود ، بهترین و مناسب‌ترین نوع تحلیل را انتخاب کنید.
در میان انواع تحلیل‌هایی که معرفی کردیم، یکی از مرسوم‌ترین و متداول‌ترین آنها، تحلیل PESTEL است. در واقع، PESTEL نوعی آنالیز pest به حساب می‌آید، با این تفاوت که دو عامل محیطی و قانونی نیز به آن اضافه شده است.
چرا تحلیل PEST مهم است؟
موارد زیر نشان می‌دهند نمونه تحلیل pest تا چه اندازه اهمیت دارد:
- این چارچوب به شما امکان می‌دهد تا فرصت‌ها و تهدیداتی که ممکن است با آنها روبرو شوید را شناسایی و بررسی کنید.
- آنالیز pest کمک می‌کند تا از شروع پروژه‌هایی که به هر دلیلی تحت کنترل شما نیستند و منجر به شکست می‌شوند، جلوگیری کنید.
- با این تحلیل، می‌توانید جهت تغییر در کسب و کارتان را شناسایی و مشخص کنید.
- با این ابزار می‌توانید فعالیت‌های خود را طوری تنظیم کنید که با تغییرات کسب و کار، هم راستا باشد.
- همچنین به شما کمک می‌کند تا هنگام ورود به یک بازار جدید، راجع به شرایط آن، به صورت کاملا بی طرفانه قضاوت کنید.
به جای خرید خرید چندین نرم افزار مدیریت کسب و کار، با bms راهبران، کسب و کار خود را مدیریت کنید.
اهداف تحلیل pest چیست؟
حتما متوجه شده‌اید که هدف اصلی تحلیل pest این است که به شما بگوید کدام عوامل خارجی ممکن است بر کسب و کارتان تاثیر بگذارد و این عوامل چه فرصت‌ها و تهدیداتی ایجاد می‌کنند؟
علاوه بر این، برنامه کنترل pest کمک می‌کند تا:
- عوامل خارجی موثر بر سازمان را پیدا کنید.
- عواملی که در آینده ممکن است تغییر کنند، را شناسایی کنید.
- در مقابل فرصت‌ها و تهدیدات بهتر از رقبا عمل کنید.
مراحل تجزیه و تحلیل pest چیست؟
آنالیز pest شامل 5 مرحله است:
-
درک روندهای مربوط به دسته بندی
- مطالعه متغیرها
- بررسی رفتارهای گذشته آنها
- تعیین روندهای بلند مدتی که بر این متغیرها اعمال می‌شود
- تجزیه و تحلیل میزان پیش بینی بودن روندها و نوسانات آنها
- ارزیابی تاثیر این روند روی سازمان
-
درک وابستگی میان روندها
- تجزیه و تحلیل روندهای مرتبط
- مشخص کردن این موضوع که کدام روندها در جهات متضاد مقابله می‌کنند
-
حذف مسائل احتمالی از روندهای تعیین شده
- اعتبارسنجی تاثیر روندها در سازمان
- انتخاب مهمترین و موثرترین روندها بر روی اهداف سازمان
-
پیش بینی جهت مسائل
- مشخص کردن ریشه‌های اصلی یک روند بحرانی
- ارزیابی رفتار این روند
- اجرای تست حساسیت برای تعیین میزان ارزیابی تاثیر
-
پیدا کردن و مشخص کردن پیامدها
- سنجش و ارزیابی تاثیر تغییرات محیطی بحرانی بر کسب و کار
- سنجش و ارزیابی تاثیر تغییرات محیطی بحرانی بر موقعیت رقابتی کسب و کار
- سنجش و ارزیابی تاثیر تغییرات محیطی بحرانی بر موقعیت رقبا
تحلیل pest چه کاربردی دارد؟
- تجزیه و تحلیل pest می‌تواند به وسیله شرایط موجود در محیط کسب و کار، در شناخت و بهره‌برداری از فرصت‌های ارائه شده، به شما کمک کند.
- می‌توانید از این چارچوب، برای شناسایی چالش‌های فعلی یا چالش‌های احتمالی آینده استفاده کرده و امکان برنامه ریزی موثر برای نحوه مدیریت بهترین چالش‌ها رافراهم کنید.
- نمونه تحلیل محیط کسب و کار، می‌تواند در بررسی و ارزیابی ساختار داخلی سازمان، به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف در سیاست‌های داخلی، چشم انداز اقتصادی، فضای اجتماعی و پایه فناوری آن مورد استفاده قرار گیرد.
- نتایج این تحلیل، باعث می‌شود در مناطقی که به عنوان سطوح پایین کسب و کار شناسایی شده‌اند، اعمال تغییرات و عملیات بهبود، سریع‌تر و راحت‌تر انجام شود.
- برای دست پیدا کردن به یک نتیجه جامع و کارآمد، می‌توانید تحلیل pest را همراه سایر اشکال تجزیه و تحلیل استراتژیک کسب و کار مانند مدل SWOT، مورد استفاده قرار دهید.
- مقایسه بین تحلیل‌های انجام شد، می‌تواند مبنای بسیار مطمئنی برای تصمیم گیری‌های موثر و آگاهانه فراهم کند.
چگونه از تحلیل pest استفاده کنیم؟
برای انجام این تحلیل، لازم است 3 مرحله زیر را دنبال کنید:
- برای شناسایی تغییراتی که در محیط کسب وکارتان در حال شکل گیری است، از طوفان فکری (Brainstorm) و آنالیز pest استفاده کنید.
- تهدیدات و فرصت‌هایی که هر کدام از این تغییرات می‌توانند ایجاد کنند، با طوفان فکری شناسایی کنید.
- در مرحله آخر باید با در نظر گرفتن شرایط، اقدامات متناسب را انجام دهید.
مزایای تجزیه و تحلیل pest چیست؟
- تحلیل pest ، از محیط، خطرات و فرصت‌های موجود، درک واضح و روشنی را در اختیار کسب و کارهای مختلف قرار می‌دهد.
- انجام این تحلیل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن شرایط حاکم بر کسب و کار خود، به تشخیص درست فرصت‌ها و سرمایه گذاری بر روی آنها بپردازند.
- همچنین، به کسب و کارها کمک می‌کند تا بتوانند خطرات و تهدیدات را نیز به درستی شناسایی کرده و آنها را کاهش دهند.
- با بررسی عوامل تحلیل pest می‌توانید آینده پروژه یا محصولات خود را پیش بینی کنید. این عامل، کسب و کار شما را به سمت موفقیت هدایت می‌کند.
- آنالیز pest ، آگاهی شما را نسبت به مواردی که یک پروژه را تهدید می‌کند، افزایش می‌دهد.
- با استفاده از این ابزار فرصت پیدا می‌کنید تفکر استراتژیک سازمان و کارکنان را بهبود دهید.
- این تحلیل برای سنجش ساختار داخلی سازمان‌ها بسیار موثر و کارآمد است.
- می‌توانید از آنالیز pest برای تشخیص نقاط قوت و ضعف سیاست‌های داخلی سازمان و تکنولوژی‌های موجود استفاده کنید.
برای انجام تحلیل pest چه زمانی مناسب‌تر است؟
به طور کلی، این ابزار زمانی برای سازمان شما کارآمد و موثر است که به نوعی «درک تصویری» در کسب و کار خود رسیده باشید. اما بهترین مواقع برای انجام آن، وقتی است که:
- یک کسب و کار جدید راه‌اندازی کرده‌اید.
- با یک مسئله یا چالش بزرگ مواجه شده‌اید.
- کسب و کار شما در حال تغییر است.
- تغییرات پیش بینی نشده را در یک بخش تشخیص داده‌اید و می‌خواهید محیط را مجددا ارزیابی کنید.
به خاطر داشته باشید که تحلیل پست، برای ارزیابی در سطح کلان کاربرد دارد و نباید برای مسائل داخلی کوچک مورد استفاده قرار گیرد.
و در انتها…
همان طور که گفتیم، تجزیه و تحلیل pest، از بخش‌های کلیدی و موثر در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک به شمار می‌رود. با آگاهی و اطلاعات کلی در مورد عوامل خارجی موثر بر سازمان و استراتژی‌های برخورد منطقی و مناسب با آنها، می‌توانید مطمئن باشید که به اهداف و نیازهای کسب و کار خود دسترسی پیدا خواهید کرد. از سوی دیگر، با نگرش جامعی که آنالیز pest برایتان ایجاد می‌کند، می‌توانید از موفقیت استراتژی‌های خود مطمئنن شوید.