دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
این روزها زندگی بدون اینترنت قابل تصور نیست. پیوند زندگی مردم با فضای مجازی باعث پیدایش مفهوم جدیدی به نام بازاریابی اینترنتی یا دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing) شده است. دیجیتال مارکتینگ چیست : نوعی بازاریابی محصولات و خدمات است که با استفاده از فناوری‌های دیجیتال انجام می‌شود. گستردگی استفاده از اینترنت نشان می‌دهد حرکت در مسیر تکنولوژی از ضروریات فعالیتهای اقتصادی در عصر حاضر به شمار می‌رود و هر کسب و کاری لازم است حضور فعالی در فضای مجازی داشته باشد.
در دنیای امروز برای جذب و تاثیرگذاری بیشتر بر روی مخاطب، از روش‌های بازاریابی آفلاین (سنتی) و آنلاین (مدرن) استفاده می‌کنند که هرچند روش‌های بازاریابی آنلاین کارآمدتر و کم هزینه‌تر است، ولی هر دو روش مکمل یکدیگر به شمار می‌روند. در ادامه به شرح مفهوم بازاریابی، تفاوت‌های بازاریابی سنتی و مدرن می‌پردازیم و خواهیم گفت دیجیتال مارکتینگ چیست و چه مولفه‌هایی دارد.
مفهوم بازاریابی یا مارکتینگ (Marketing)
طبق تعریف انجمن بازاریابی آمریکا در سال 2013، بازاریابی مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، نهادها و فرایندهایی است که برای خلق، ارتباط، تحویل و تبادل پیشنهادهایی به کار می‌رود که برای مشتریان، شرکا، مراجع و جامعه ارزشمند است. در این تعریف، تمرکز اصلی بازاریابی به خلق ارزش معطوف می‌شود و آن را تنها به یک دپارتمان سازمانی محدود نمی‌کند. تلاش برای ارتباط میان ارزش محصول و مشتری، دو سبک متفاوت بازاریابی شامل دیجیتال مارکتینگ آنلاین (با استفاده از اینترنت) و دیجیتال مارکتینگ آفلاین را به‌وجود آورده است، که در ادامه به بیان تفاوت‌های آنها می پردازیم.
تفاوت بازاریابی سنتی و مدرن
هرچند مفهوم کلی بازاریابی یکسان است، اما بدون شک تفاوت‌های بسیاری میان بازاریابی سنتی و مدرن وجود دارد که در ادامه تعدادی از این تفاوت‌ها را مطرح می‌کنیم:
- مهمترین آن، یک طرفه بودن دیجیتال مارکتینگ آفلاین (سنتی) است. در این نوع بازاریابی ارتباط با مشتری به حدقل می‌رسد. در صورتی که در بازاریابی آنلاین (مدرن)، تمام مخاطبان (مشتریان) بدون محدودیت زمان و مکان می توانند با سازمان ارتباط برقرار کنند.
- در دیجیتال مارکتینگ آنلاین به دلیل تبلیغ در فضای مجازی و معرفی محصولات و خدمات به سایر نقاط، تعداد مشتریان نسبت به دیجیتال مارکتینگ آفلاین بسیار بیشتر و صرف هزینه بسیار کمتر است.
- در بازاریابی آنلاین با وجود شبکه‌های اجتماعی همچون فیس بوک، توییتر و… سرعت ارائه اطلاعات بسیار بالاست، در حالی که بازاریابی آفلاین فاقد این امتیاز است.
- با وجود سیستم‌های فناوری اطلاعات در نوع آنلاین دیجیتال مارکتینگ، امکان شناخت مشتری و آگاهی از نیازها و انتظارات او نسبت به نوع آفلاین دیجیتال مارکیتینگ بیشتر فراهم است.
- با وجود رسانه‌ها و ابزارهای موجود، محتوای قابل ارائه به وسیله دیجیتال مارکتینگ آنلاین (عکس، ویدئو، متن، صوت و…) بسیار گسترده‌تر از دیجیتال مارکتینگ آفلاین است.
- هدف، در دیجیتال مارکتینگ مدرن و سنتی از دوتغییر اساسی برخوردار است. بازاریابی مدرن متوجه مشتریان سود ده بازار هدف است، درحالی‌که بازاریابی سنتی بر تمامی مشتریان بازار هدف تکیه میکند. به عبارت دیگر در بازاریابی سنتی، هدف سهم از بازار است، در صورتی که در دیجیتال مارکتینگ آنلاین، سازمان به دنبال افزایش سهم خود از مشتریان فعلی است.
- در دیجیتال مارکتینگ آفلاین نظرات گروهی از مشتریان حائز اهمیت است، اما در دیجیتال مارکتینگ آنلاین نظر تک تک مشتريان كسب و مورد ارزيابی قرارگرفته و در طراحي و ارائه خدمات و محصولات موردتوجه قرار می‌گیرد.
دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
دیجیتال مارکتینگ به معرفی محصولات، خدمات و پیشبرد فروش آنها از طریق فضای دیجیتال می‌پردازد. به عبارت دیگر شامل مجموعه ابزارها و فعالیتهای بازاریابی محصولات از طریق یک یا چند رسانه الکترونیک است.
دیجیتال مارکتر کیست و چه مهارت‌هایی دارد؟
به فردی که در زمینه دیجیتال مارکتینگ فعالیت میکند، دیجیتال مارکتر می‌گویند. وی وظیفه افزایش ترافیک یک سایت و برندینگ یک کسب و کار اینترنتی را از طریق تمام کانال‌های دیجیتال بر عهده دارد.
داشتن مهارت‌هایی همچون: طراحی سایت، تولید محتوا، توانایی کار با شبکه‌های اجتماعی، آشنایی با مفاهیم سئو داخلی و سئو خارجی … از جمله مهارت‌های دیجیتال مارکتر به شمار می‌رود.
انواع دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
دیجیتال مارکتینگ به 2 دسته تقسیم می‌شود:
دیجیتال مارکتینگ آفلاین
شامل فعالیتهای سنتی بازاریابی با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال است و انواع متعددی دارد:
- بازاریابی محیطی: مانند استفاده از سازه‌های تبلیغاتی همچون بیلبورد، استرابورد و…
- بازاریابی رادیویی: تبلیغات رادیویی
- بازاریابی تلویزیونی: تبلیغات تلویزیونی، تله شاپینگ
- بازاریابی تلفنی: تماس سرد
- بازاریابی موبایلی: پیامک
- اینفلوئنسر مارکتینگ: استفاده از تصویر افراد سلیبریتی برای فروش محصول
دیجیتال مارکتینگ آنلاین
در نوع آنلاین، ارتباط با مخاطب با استفاده از اینترنت و به کمک انواع ابزارهای دیجیتال صورت می‌گیرد که فرایند جذب، فروش و وفادارسازی مشتری را بسیار آسان‌تر میکند. با آنالیز رفتار مشتریان از طریق بررسی جست‌وجوی آنها در اینترنت، می‌توان علاوه بر درک نیاز آنها، با تمرکز روی نیازهای اصلی ایشان به بهترین شکل برطرف کردن آنها را ممکن کرد. انواع دیجیتال مارکتینگ آنلاین را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
سئو (SEO: Search Engine Optimization) یا همان بهینه سازی سایت برای موتورهای جست و جو
سئو مجموعه فعالیت‌هایی است که در طراحی سایت، تعیین استراتژی محتوایی و تولید محتوا انجام می‌شود تا جایگاه بهتری در نتایج جست و جوی گوگل کسب کرده و بازدید کننده بیشتری را به سایت جذب کند. به عبارتی با این روش، سایت برای قرارگیری در رتبه‌های بالاتر موتورهای جست و جوگر بهینه‌سازی می‌شود.
استراتژی محتوا
چشم‌انداز، چرایی، چگونگی و زمان انتشار محتوا، چارچوب اصلی استراتژی محتوا را می‌سازد. استراتژی محتوا به بازاریابی محتوا جهت می‌دهد و بایدها و نبایدهای عملکرد آن را مشخص میکند. پژوهش روی مخاطب و شیوه عملکرد او در تعیین استراتژی محتوا تاثیر زیادی دارد.
بازاریابی محتوا (Content Marketing)
به تدوین استراتژی‌های لازم برای تولید محتوا و به اشتراک گذاری محتوایی می‌پردازد که باعث حفظ مشتریان قبلی و بدست آوردن مشتریان جدید می‌شود. این اطلاعات به صورت‌های مختلفی مانند اخبار، ویدئو، کتاب الکترونیک، اینفوگرافی، مقالات، تصاویر و… تولید و منتشر می‌شوند.
بازاریابی از طریق رسانه‌های اجتماعی (Social Media Marketing)
ارتباط با مشتری از طریق حضور مداوم و مستمر در شبکه‌های اجتماعی به فروش بیشتر منجر می‌شود. شنیدن صدای مشتری و دریافت انتقادات، پیشنهادات و نظرات وی از مهمترین کارکردهای بازاریابی رسانه‌های اجتماعی است که از این طریق می‌تواند به اصلاح، بهبود، تولید و ارتقای محصول کمک کند.
بازاریابی ایمیلی (Email Marketing)
یکی از روش‌های بسیار موثر در دیجیتال مارکتینگ، بازاریابی ایمیلی است. در این روش مستقیما از ارسال ایمیل برای جذب مشتری استفاده می‌شود، نحوه انجام بازاریابی و معرفی محصولات و خدمات در این روش بسیار حائز اهمیت است، چرا که هیچ واسطه‌ای وجود ندارد و ارتباط با مخاطب به شکل مستقیم است.
بازاریابی به وسیله گوشی‌های هوشمند
به واسطه تلفن همراه هوشمند، کاربران در شبکه‌های موبایلی آنلاین با محصولات و خدمات آشنا شده و سپس برای خرید اقدام می‌کنند.
تبلیغات بنری آنلاین
این نوع تبلیغات در قالب گرافیک و با فرمت‌های مختلف مانند تصویر، ویدئو و… ظاهر می‌شوند. با کلیک بر روی این فضاها و انتقال به سایت تبلیغ‌کننده می‌توان اطلاعات بیشتری در خصوص موضوع تبلیغ شده دریافت کرد.
بازاریابی ویروسی دیجیتال (Digital Viral Marketing)
انتشار پیام در این نوع بازاریابی از طریق افراد صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر پیام مانند ویروس در بازه زمانی کوتاهی به وسیله مردم منتشر می‌شود.
بازاریابی آنلاین از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)
در این سیستم بازاریابان برای فروش محصولات (کالاها یا خدمات) یک شرکت تلاش می‌کنند، پس از فروش محصول، شرکت فروشنده درصدی از درآمد آن را به‌عنوان پورسانت فروش به بازاریاب پرداخت میکند.
بازاریابی آنلاین به کمک افراد تاثیرگذار یا اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
صاحبان مشاغل با شناسایی افراد چهره و شناخته شده برای عموم مردم، بر تصمیم و رفتار مشتریانشان تاثیر گذاشته و خدمات و محصولات خود را از طریق این افراد به اصطلاح سلیبریتی به صورت آنلاین معرفی می‌کنند.
پرداخت به ازای کلیک (Pay Per Click)
در این روش بازاریابی اینترنتی، تبلیغ‌کنندگان به ازای هر کلیکی که بر روی تبلیغ آنها در موتورهای جستجوگر انجام می‌شود، هزینه‌ای را پرداخت می‌کنند.
ضرورت و اهمیت دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
بازاریابی دیجیتال به دلیل ارتباط با طیف گسترده‌ای از مخاطبان، حائز اهمیت است. در گذشته راهی برای تماس مداوم با مشتریان وجود نداشت، اما فراهم بودن زمینه استفاده از رسانه‌های دیجیتال در شرایط کنونی، فرصت شناخت مشتری و نیازهای او را بیش از گذشته فراهم کرده است. در ادامه به بررسی تعدادی از مزایای بازاریابی دیجیتال آنلاین می‌پردازیم:
امکان اقدام فوری مشتری
بازاریابی دیجیتال به مشتریان اجازه می‌دهد بلافاصله پس از مشاهده محتوا (آگهی) با کلیک بر روی یک لینک به مرحله فروش وارد شوند.
ارتباط با مشتری و تحلیل رفتار او
دیجیتال مارکتینگ امکان ارتباط دوسویه میان دیجیتال مارکتر و مشتری را فراهم کرده و در نهایت باعث ایجاد حس وفاداری در مشتری می‌شود.
نتایج کمی
جذب تعداد مشتری و تخمین میزان درآمد، تنها با استفاده از روش‌های بازاریابی دیجیتال امکانپذیر است.
ارتباط گسترده‌تر و هزینه کمتر
بازاریابی دیجیتال نه تنها با طیف گسترده‌ای از مخاطبان در ارتباط است، بلکه نسبت به روش‌های بازاریابی سنتی هزینه کمتری دارد.
اما ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که ترکیب تبلیغات دیجیتال سنتی با تبلیغات دیجیتال مدرن، می‌تواند نسبت به صرف استفاده از تبلیغات سنتی، اثر بهتری ایجاد کند. در ادامه مراحل عملی دیجیتال مارکتینگ آنلاین دسته‌بندی و شرح داده می‌شود.
مراحل عملی دیجیتال مارکتینگ آنلاین
یک کارشناس دیجیتال مارکتینگ تلاش میکند تا فروش کالا یا ارائه خدمات در بستر دیجیتال به بهترین شکل ممکن صورت گیرد. در ادامه نقش دیجیتال مارکتر را در فرایند خرید اینترنتی بیان می‌کنیم:
مرحله اول: جست‌وجو
ابتدا باید بازاریابی محتوا صورت گرفته باشد یعنی محتوا ، مقالات ، ویدئو و… مطابق نیاز ما تهیه و منتشر شده باشد. پس از آن وبسایت یا هر نوع بستر دیگری که برای انتشار محتوا در نظر گرفته شده باید در صفحات اول نتایج جستجوی گوگل قرار داشته باشد (سئو).
مرحله دوم: مقایسه
پس از مشاهده فهرست، فرایند جست‌وجو دقیق‌تر می‌شود. در این مرحله با کلیک و بررسی جزئیات نتایج مختلف، تنها به یک نتیجه اکتفا نمی‌کنیم.
مرحله سوم: ترغیب به خرید
پس از تحقیقات کامل و بررسی قیمت‌ها، گارانتی محصول، لوازم جانبی و… در نهایت تصمیم به خرید می‌گیریم. در این مرحله دیجیتال مارکتینگ، با ارسال پیامک یا ایمیل به ما نشان می‌دهد فرایند خرید به خوبی درحال طی شدن است.
مرحله چهارم: وفادارسازی و بازگشت مشتری
پس از چند روز کالای سفارشی به دستمان می‌رسد و در صورت رضایتمندی، حتما آدرس فروشگاه را در اختیار سایرین قرار می‌دهیم. در این مرحله دیجیتال مارکتر با فعالیت‌هایی همچون ارسال پیام، تبلیغات و… سعی میکند مشتریان را حفظ و آنها را به خرید مجدد ترغیب کند.
تفاوت بازاریابی شبکه‌ای (Network Marketing) و دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing)
بازاریابی شبکه‌ای یا فروش هرمی نوعی شیوه فروش است که در آن شرکت‌ها محصولات خود را بدون واسطه به فروش می‌رسانند. در این روش محصولات یا خدمات مورد نظر به جای اینکه توسط زنجیره‌ای از واسطه‌ها به دست مصرف‌کننده نهایی برسد، با حذف واسطه، از طریق شبکه‌ای به هم پیوسته از مشتریان توزیع می‌شود.
در حالی که دیجیتال مارکتینگ شامل تبلیغ محصولات و خدمات با استفاده از ظرفیت تمامی دستگاه‌های دیجیتال (تلویزیون،رادیو، موبایل، بیلبورد و…)، سیستم عامل‌ها، شبکه‌های اجتماعی و… (صرف نظر از اتصال به اینترنت) می‌شود.
سخن آخر
در دنیای امروز فضای دیجیتال فرصتی برای جذب مشتری، افزایش فروش و رونق کسب‌وکارها است، موفقیت در این زمینه نیازمند فراگیری، آگاهی و تسلط به علم بازاریابی است. این علم به دیجیتال مارکتر کمک میکند نهایت استفاده از شبکه‌های اجتماعی، وب سایت و… را ببرد و با کمترین هزینه به بالاترین بازدهی دست یابد. آنچه در انواع بازاریابی حائز اهمیت است، اطمینان از این موضوع است که مشتری در راس تمام تصمیم‌گیری‌ها قرار دارد و نیازهای او درک و برآورده می‌شود. صاحبان مشاغل و یا به طور کلی هر کسی که به نوعی با کسب‌وکار در تعامل است، ضمن دانستن مفاهیم بازاریابی باید قادر باشد استراتژهای آن را برای پیشبرد اهدافش به کار بگیرد.
ما تلاش کردیم در این مطلب شرح دهیم دیجیتال مارکتینگ چیست ، دیجیتال مارکتر کیست و مفهوم دیجیتال مارکتینگ به طور کلی چه عناصری را شامل می‌شود. در مطالب بعدی با اجزای دیجیتال مارکتینگ بیشتر آشنا خواهید شد.